Nedir bu Stage?
İngilizce kökenli Stage sözcüğünün kökeni cambridge sözlüğündeki karşılığı aşama, evre, safha şeklindedir. Modifiye tutkunlarının dilinden düşmeyen Stage kelimesi aynı zamanda yapılacak işlemlerin performansa olan etkisi, maliyeti ve uygulama kolaylığı açısından sınıflandırılması söz konusudur. Bu da Stage 1,2,3 …5 şeklinde gitmektedir. Yalnız biri Stage 2 derken bahsettiği uygulamalar diğeri için Stage 1 ya da Stage 3 olarak sınıflandırabilir. Dolayısıyla burada bir endüstri standardının (en azından Türkiye’de) oluştuğunu söylemek çokta kolay değildir. Bu sebeple biz uygulamaları sınıflandırmak yerine bu uygulamaların neler olduğundan bahsetmeyi tercih edeceğiz.
Cold Air Intake Kit
Yanma odasına giren havanın miktarını, kalitesini, ısısını ve debisini istenen performansı karşılayacak şekilde düzenlemek maksadıyla orjinal hava filtre kutusunun, borularının ve filtrenin kendisinin bu beklentinin karşılanacağı şekilde üretilmiş kitler ile değiştirilmesi işlemidir. Burada kullanılan malzemenin kalitesi ve araca olan uygunluğu istenilen performansın elde edilmesinde kritik önemdedir.
Spor Egzoz Uygulamaları
Standart motorlarda üretildiği ve ihraç edildiği bölgenin çevre normlarını (ses ve kirlilik) karşılayabilmek adına çok araçlar farklı ve karmaşık egzoz gazı filtre ekipmanları ile donatılması zorunluluk halini almıştır. Bu parçaların sistem içerisindeki egzoz gazının çıkışı zorlaştırması ve dolayısıylada performans kaybına sebep olması gibi sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Spor egzoz uygulamalarında hedef egzoz gazının çıkışını kolaylaştırarak motor performansını artırmak ve akustik olarak kullanıcıların coşkusunu arttıran bir sonuç elde etmektir.
Downpipe
Turbo egzoz portundan son egzoz çıkışına kadar egzoz sisteminde bulunan susturucu, katalizör, DPF gibi parçaların, sensörlerin iptal edilerek beklentiye uygun performansı karşılayacak geometri ve genişliğe sahip egzoz ile değiştirilmesi işlemidir. Bu işlem uygulama kolaylığı ve maliyeti açısından en çok tercih edilen uygulamalardandır. Uygulama esnasında egzoz gazının sıcaklığının muhtemel artışı sebebiyle termal yükler hesaba katılarak tasarım ve uygulama yapılma temel önceliklerdendir. Ayrıca iptal edilen sensörler sebebiyle yazılım güncellemesine ihtiyaç duyulmaktadır.
Performans Ateşleme Uygulamaları
Benzinli araçlarda piston tarafından sıkıştırılan hava yakıt karışımı buji tarafından oluşturulan kıvılcım sayesinde ateşlenerek yanma gerçekleşmektedir. Tanım olarak basit olsa bile zamanlamasından, kullanılan bujinin yapısı, bobinlerin geriliminden kablolarının kesitlerine kadar çok çeşitli parametrelere sahiptir ve her birinde yapılacak araca özel uygulamalar ile yanma verimi ve dolayısıyla performans artışı, yakıt sarfiyatında azalma gibi sonuçlar elde edilebilmektedir.
Dump Valve / Blow Off Valve
Performans beklentisinin yükselmesi ile beraber turboların üzerindeki çalışma yükleri artmaktadır. Modifiye araçlardaki potansiyel güç çoğu zaman üst limitlerinde kullanıldığı (piyasa tabiri ile koşturulduğu için) turboların üzerindeki gerek termal ve gerekse mekanik yükler artmaktadır. Turboya gelen ve tahliye edilmesi gereken havanın akışının ayarlandığı bu sistemler sayesinde turbonun ömrü uzamakta ve çalışma verimliliği artmaktadır.
Timing (Zamanlama) Ayarı
Ateşlemenin gerçekleşeceği anın belirlenmesinde çok çeşitli etkenler dikkate alınmaktadır. Yanma veriminin performansı arttıracak şekilde zamanlamanın belirlenmesi / değiştirilmesi ve düzenlenmesi performans artışı ve yakıt ekonomisi olarak geri dönmektedir.
Big Turbo
Bu başlıktan itibaren motorun sesinin değiştiğini, gaz pedalının artık sizi daha fazla gıdıkladığını hissediyorsundur. Burada yapılacak uygulamalar uyumlu bir yazılımla beraber gerçektende heyecan verici performans artışlarını beraberinde getirmektedir. Kullanılacak turbonun ölçüleri, teknik verisi, aracınıza uyumluluğu, montaj kitlerinin uygulaması basit bir turbo montajının çok ötesinde ciddi derecede teorik, pratik tecrübe, malzeme ve montaj bilgisi gerekmektedir. Bunların hepsini karşıladınız diyelim, eğer heyecan yoksa işin içerisinde bunca çaba nedendir?
İntercooler Uygulamaları
Ne kadar kadar büyük çapta ve verimde turbo takarsanız takın, ona gelen havanın miktarını ve ısısını ayarlayamadığınız taktirde istenilen performansı elde edemediğiniz gibi aracınızda çok ciddi modifikasyonlar yaptığınızla kalacaksınız. Turbonuzun teknik verileri ile uyumlu daha yüksek kapasiteli intercoolerın aracınızda en iyi konuma yerleştirilmesi ile turbonuzdan maksimum verim almanız sağlanacaktır.
Yakıt Sistemi Değişiklikleri
Kullanılan yakıtın kalitesi, depo içerisinde muhafazası, sistemin diğer komponentlerinin teknik kapasitesini karşılayacak sistem basıncına uyumlu yakıt pompası, bu basıncı kaldıracak boru hatları ve bağlantı elemanları, akışta gerçekleşen değişikliklere uyumlu filtre sistemi, yakıtın termal yönetimini sağlayacak yakıt soğutucusu ve son olarak yakıtın silindir içerisine alınmasındaki temel parça olan enjektörlerinde yapılacak değişiklik her devirde göstereceği performans artışı ile sürüş keyfinizi çok üst seviyelere çıkaracaktır. Burada yakıt gibi son derece tehlikeli bir kimyasal ile çalışıldığının bilincinde olarak yapılacak modifikasyonlar başarılı olacakken, aksi durumda ciddi risklerle karşı karşıya kalacaksınız demektir.
Dereceli (Cadde yada Yarış Tipi) Eksantrik
Sürüş konforundan ödün vermeden performans anlamında sizi bir adım öne taşıyacak bu eksantriklerin muylu geometrisi performans öncelikli olarak dizayn edilmiş, kullanılan madenler bu beklentinin yaratacağı yükler hesaplanarak tercih edilmiştir. Tek başına cadde tipi eksantrik montajı çok kısıtlı iyileştirmeler sağlasa bile yakıt sistemi başta olmak üzere yapılacak diğer değişikliklerle asıl başarılı sonucu vereceği unutulmamalıdır.
Spor Manifoldlar
Silindirlerin aşağı yönlü hareketi ile oluşan alçak basınç sayesinde emme manifoldundan atmosferden hava çekilirken, bazı motorlarda silindir içerisine giren hava tekrar soğutularak yoğunluğunun artırılması suretiyle daha verimli bir yanma gerçekleşmektedir. Ayrıca manifoldun spiral yapısı sayesinde havanın en kolay yoldan ve siklon şeklinde bir hareketle silindir içerisine alınması suretiyle yakıtla daha kolay karışması sağlanmaktadır. Silindirin yukarı doğru yapacağı hareket ile ise oluşan yüksek basınç sayesinde egzoz gazları silindirden tahliye edilir. Bu gazların turbo egzoz pallerine ulaşmasıyla meydana gelecek etki sayesinde turbo verimliliği direk olarak olumlu etkilenecektir. Tüm bu parametrelerin eşliğinde emme ve egzoz manifoldlarında yapılacak iyileştirmeler sistemin diğer bileşenlerinde olumlu etki yapacaktır.
Performansı Arttırılmış Fren Sistemleri
Aracın motor performansı artması ile paralel olarak fren sistemlerinde de güncellemeler gerekmektedir. Bunu aracın standart performansının ne kadar üzerine çıkıldığı ile doğru orantılıdır. Örneğin standart 1.4 TSI benzinli motora sahip araçta yapılan modifikasyonlar ile beraber mevcut frenler aracı istenilen sürede ve stabilitede durduramayacaktır. Bu sebeple aynı aracın daha spor versiyonu olan GTI ya da R’da bulunan fren, kaliper sistemine geçilmesinin düşünülmesi zorunlu olacaktır. Burada bahsedilen şey standart çaptaki disklere delik açmak gibi anlamsız ve bir o kadar tehlikeli işlemlerden ziyade disk çapının büyütülüp, ona uygun kaliper takılmasından bahsedilmektedir. Böylelikle sürtünme yüzey alanı ve etkisi geliştirilerek aracın daha kolay ve güvenli durması sağlanacaktır.
Güç Aktarma Sistemleri Güncellemeleri
Motorda yapacağınız her türde güncellemeyi en nihayetinde yola aktarmak için bu performans artışına paralel mukavemette ve teknik uygunlukta güç aktarma sistemlerine sahip olmanız gerekecektir. Burada talebe ve beklentiye göre şanzıman vites dişli oranı değişiklikleri gibi temel değişikliklerden yol tutuşunun ana parçaları olan jant lastik seçimine kadar bir dizi değişiklik ön plana çıkmaktadır.
Coilover
Modifiye tutkusu yeni başlayan birinin bile kullandığı ilk kelimelerdendir. Peki, nedir bu Coilover? Coilover bir amortisör süspansiyon elemanıdır ve yenilikçi yapısı sayesinde daha verimli bir kullanım sunar. Coilover elemanının standart sistemlerden en büyük farkı yay ve amortisör elemanının iç içe olmasıdır. Bu sayede coilover mekanizması yol tutuşunu önemli ölçüde iyileştirir. Araçlarında coilover kullanan sürücüler, keskin virajlarda ve dengelemesi zorlu yollarda coilover farkını bariz bir şekilde hissedebilir. Araçların yola daha kuvvetli tutunmasını mümkün kılan coilover aynı zamanda sarsıntıları absorbe eder ve yolcu konforunu artırır. Coilover elemanının gelişmiş absorbe sistemi sayesinde yol esnasında çukurlar, çıkıntılar ile ortaya çıkan sarsıntılar anında dengelenir ve sürüş konforu stabil tutulur. Üstelik farklı sürüş dinamiklerine göre uyarlanabiliyor olması
Spor Debriyajlar
Modifiye araç tutkunlarının sürüş alışkanlıkları genel trafik ortalamasına göre çok fazla değişiklik göstermektedir. Ani hızlanmalar, yavaşlamalar, hızlı ve sert vites değişiklikleri bu sürüş alışkanlıklarının temelini oluşturmaktadır. Sadece vites geçiş konforu odaklı çalışan standart debriyajların malzemesi seçiminde bu parametreler gözetilerek belirlenmiştir. Spor sürüşe özel tasarlanmış, boyutları ve kullanılan malzemesi buna uygun seçilmiş debriyaj kavramaları sürüşünü daha güvenli kılacağı gibi motor şanzıman uyumu içinde tercih edilmesi gerekecek bir modifikasyondur.
Forged Piston ve Kolları, Subap, Yay ve Şapka uygulamaları
Standart motorlarda kullanılan piston ve kolları genelde döküm tekniği ile adetli üretimlerde tercih edilen, maliyeti düşük, üretim hızı yüksek, termal yüklerde dayanımı motorun standartları ile uyumlu olacak şekilde üretilmektedir. Artık bizim motor üzerinde yaptığımız her türlü performans arttırıcı işlem bu parçaların üzerindeki stresi artıracak olup, üst limitlerde ve spor sürüş tarzıyla yapılacak kullanımlarda görev yapamaz hale gelip, motorda yaptığımız birçok değişikliği çöpe gitmesine sebep olacaktır. Peki nedir bu Forget? Yukarıda anlattığımız üretim tekniğinden farklı olarak lügat anlamına paralel Forget “dövme” manasına gelmektedir. Döküm yöntemine göre Forget (dövme) yöntemi daha fazla prosese sahip, malzeme dayanımı açısından yük altında çalışmaya uygun alaşımlardan imal edilen diğerine göre çok daha pahalı parçalardır. Zaten yeri gelince standart performansın 2 katı üzerinde güç artışlarına cevap verebilecek pistonlarda böyle özel bir teknikle üretilmiş olmalı. Ayrıca silindir kapağında yapılacak uyarlamalar ile subap başları, yayları artan performans taleplerini karşılayabilecek hale gelecektir.
Methanol - Ethanol Kitleri
Motora giren havayı soğutarak manifold sıcaklığını düşürmesi ve havanın yoğunluğunun arttırılması, egzoz gazı sıcaklığını düşürerek (EGT) pistonların zarar görmesinin engellenmesi, yanma karışımının oktan sayısını arttırarak vuruntuyu engellemesi, suyun sıkıştırılamaz hacmi nedeniyle dinamik sıkıştırmayı arttırma ve bu sayede performans artışı, motorun çalışma verimini artması, karbonmonoksit, karbondioksit ve hidro karbon emisyonunu düşürmek gibi bir dizi fayda olur. bu faydalarının içerisindeki su miktarı motorun ömrünü kısalttığı bir gerçektir. Bu sebeple sadece kısıtlı performans beklentisinin olduğu zamanlarda kullanılması en doğrusudur.
Chip Tuning
Otomobillerin yazılım haritaları lokal pazar beklentilerine özel değil, tüm dünyada kullanılacağı düşünülerek yazılmaktadır. Bu da çoğu aracın limitlerinin asıl potansiyelinin çok altında piyasaya çıkarılması anlamına gelmektedir. Chip Tuning uygulamaları sayesinde performans ve/veya yakıt ekonomisi odaklı beklentilere göre uyarlanan yazılım araçta yapılan modifikasyonların etkisi maksimum seviyede verimli ve güvenli çalışması için temel unsurlardandır.